Της Τιτικας Δημητρουλια
ROY LEWIS
Γιατί έφαγα τον πατέρα μου
μετ.: Ελση Τσότση
εκδ. Αγρα
Σήμερα που η γνώση για τον προϊστορικό άνθρωπο έχει φτάσει σε αξιοσημείωτα επίπεδα και ο σχετικός προβληματισμός διαπερνά όλες τις συζητήσεις περί της ζωικής συνιστώσας του ανθρώπου, δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο πρώιμα καταγράφηκε το ενδιαφέρον αυτό στη λογοτεχνία, από τον 19ο αιώνα: στα μυθιστορήματα του Ιουλίου Βερν, στα έργα των αδελφών Ρονί (εκδ. Ζαχαρόπουλος), στα διηγήματα του Χ. Τζ. Γουέλς «A Story of the Stone Age» και «The Grizly Folk» αλλά και σε πολλά άλλα έργα του όπως το «Νησί του δόκτορος Μορώ», στο μυθιστόρημα του Τζακ Λόντον «Πριν τον Αδάμ» στις αρχές του αιώνα (εκδ. του 21ου) μεταξύ άλλων πολλών (για μια αναλυτική καταγραφή, βλ. Charles de Paolo, «Human Prehistory in Fiction», MacFarland, 2003). Στην πορεία λοιπόν συγκροτήθηκε μια υποκατηγορία της επιστημονικής φαντασίας, το «προϊστορικό μυθιστόρημα», στο οποίο ανήκει και το βιβλίο του γνωστού δημοσιογράφου Ρόι Λιούις (1913-1996), που έγραψε πολλά βιβλία κοινωνικής ιστορίας αλλά λογοτεχνικά υπήρξε συγγραφέας του ενός βιβλίου: του μυθιστορήματος «The Evolution Man», που από το 1960 που εκδόθηκε ώς σήμερα έχει κάνει αλλεπάλληλες εκδόσεις με διαφορετικούς τίτλους σε διάφορες γλώσσες και ο γνωστός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Τέρι Πράτσετ, πολύ γνωστός και στο ελληνικό κοινό, το χαρακτηρίζει «ένα από τα διασκεδαστικότερα βιβλία των τελευταίων 500.000 χρόνων». Το μυθιστόρημα λοιπόν με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Γιατί έφαγα τον πατέρα μου», με σαφή δηλαδή αναφορά στην πατροκτονία, πραγματική και όχι συμβολική, και την ανθρωποφαγία, γράφεται το 1960, μετά τη συνάντηση του Λιούις με τον ανθρωπολόγο Λούις Λίκι, και υπό την επίδραση της γοητείας που του ασκούν οι τελευταίες ανακαλύψεις. Τα ανθρωπολογικά ευρήματα πάντως και οι καινοφανείς ερμηνείες δεν γοητεύουν όπως φαίνεται μόνο τον Λιούις: το γεγονός ότι στη δεκαετία του 1960 αρχίζουν να προβάλλονται οι «Φλίντστοουνς» στην αμερικανική τηλεόραση δείχνει πόσο τα ζητήματα αυτά απασχολούσαν, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, την εποχή. Το μυθιστόρημα του Λιούις άλλωστε μοιράζεται με τους «Φλίντστοουνς» των Χάνα και Μπαρμπέρα τις τεχνικές της παρωδίας μέσα από τον αναχρονισμό, σε διαφορετικό φυσικά επίπεδο. Εφευρετικός πατέρας Ο Λιούις αφηγείται λοιπόν την ιστορία μιας οικογένειας πιθηκανθρώπων που εξελίσσονται σταδιακά, χάρη στον φιλοπερίεργο και εφευρετικό πατέρα, ο οποίος όταν το παρακάνει καταλήγει δεξιοτεχνικά στο στομάχι των οικείων του. Η διαφορά του μυθιστορήματος από προγενέστερα «προϊστορικά μυθιστορήματα» έγκειται στην προσέγγιση: ο Λιούις εξιστορεί τις δυσκολίες του ανθρώπου της Πλειστόκαινης από μια αστεία σκοπιά (σε αντίθεση με τον Λόντον, λόγου χάρη, όπου κυριαρχούν η περιπέτεια και η αγωνία). Ετσι, τα πραγματικά στοιχεία ως προς την εξέλιξη συνδυάζονται με στοιχεία του 1960 σε όλα τα επίπεδα, προκαλώντας αβίαστα το γέλιο και σχολιάζοντας όχι μόνο τις δυσκολίες της εξέλιξης αλλά και καυτά ζητήματα της εποχής: τις συγκρούσεις στην Παλαιστίνη, που εξηγούνται από τη φυσική τάση προς τις έριδες των ανθρωπιδών στην περιοχή· τις δύο τάσεις ως προς την αντιμετώπιση της τεχνολογίας και της εξέλιξης που προ πολλού έχουν σχηματιστεί, με εκπροσώπους τον Εντουαρντ-εφευρέτη, τον πατέρα, και τον αδελφό του Βάνια (άραγε τυχαίο το όνομα;), που διακηρύσσει την επιστροφή στα δέντρα· τις διαφορετικές θέσεις για την εμπορική διάθεση και το μοίρασμα της γνώσης – στοιχεία όλα πολύ επίκαιρα και σήμερα, όπου οι συγκρούσεις στην Παλαιστίνη συνεχίζονται, η γενετική θέτει διαρκώς νέα ηθικά ζητήματα, η τεχνολογία διχάζει και η ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα διακυβεύματα του Διαδικτύου και της κοινωνίας εν γένει. Ο Λιούις τα προσεγγίζει όλα αυτά μέσα από τις σταδιακές ανακαλύψεις των ηρώων του, που ξεκινάν τις περισσότερες φορές από την περιέργεια του πατέρα, και κυρίως από την αγωνία του για την εξέλιξη του είδους. Ετσι μαλώνει τις γυναίκες που δεν επιμένουν στη δίποδη βάδιση των νηπίων, ριψοκινδυνεύει για να φέρει τη φωτιά από τα ηφαίστεια και κάνει τα πάντα για να την αναπαράγει μόνος του, με αποτέλεσμα να κάψει ένα ολόκληρο δάσος, επιβάλλει την εξωγαμία βάζοντας τους γιους του να κυνηγήσουν κυριολεκτικά τις συντρόφους τους, άλλος για δύο βδομάδες, άλλος λίγο λιγότερο, ο τρίτος με τη γνωστή μέθοδο από το μαλλί και ρόπαλο στην κεφαλή. Εξαίρεση αποτελεί ο τρελός επιστήμονας, που τον κυνηγάει η γυναίκα τελικά γιατί δεν βλέπει φως. Παράλληλα, ο ακούραστος πατέρας οργανώνει την απαγωγή των γυναικών της οικογένειάς του από ξένους, ώστε να ολοκληρωθεί το σύστημα και παρακολουθούμε τη μοναδική θεία η οποία δεν απήχθη να τρέχει μόνη της πίσω από τους απαγωγείς φωνάζοντας να την περιμένουν κι αυτήν. Τα γεγονότα λαμβάνουν χώρα εκ παραλλήλου με συζητήσεις περί της διαλεκτικής στην επιστημονική γνώση, με εκτελέσεις και ανταλλαγές γκουρμέ συνταγών μαγειρικής μετά την ανακάλυψη του ψησίματος, με ψυχολογικές αναλύσεις περί της ανάδυσης των συναισθημάτων και άλλα πολλά. Ο δε πατέρας καταλήγει ψητός λόγω της προοδευτικότητάς του: οι οικείοι του δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τον καταιγιστικό ρυθμό των ανακαλύψεών του και αποφασίζουν να τον σταματήσουν οριστικά. Οπως φαίνεται, η εξέλιξη συνεχίζεται, τα διλήμματα παραμένουν και το χιούμορ δεν παρεμποδίζει τη σοβαρή αντιμετώπισή τους. | |||
Hμερομηνία : 18/7/10 Copyright: http://www.kathimerini.gr | |||
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου